O VUNI

ŠTO JE VUNA?

***

Vuna je jedno od prvih vlakana što ih je čovjek upotrebljavao za izradu tkanina. Upotreba vune počela je odavno, toliko davno da nam nije poznato kada. Stari Grci su već preli i tkali vunu, a to su umijeće naučili od Egipćana!
Vuna je dlakavi pokrivač ovaca. Površina svih dlaka prekrivena je sićušnim Ijuskicama, toliko malenim da se mogu videti samo snažnim mikroskopom. Te ljuske leže jedna preko druge, slično crepovima na krovu. Kod kose, na primjer, te ljuske leže plosnato ili ravno, dok kod vune njihovi bridovi strše, pa ta prirodna „kovrdžavost“ vune omogućava da se vuna izvrsno može upotrijebiti kao vlakno za tkaninu.

Postoji više stupnjeva kvalitete vune, što ovisi o ovcama od kojih se vuna dobiva. 0 tomu postoji jedna zanimljiva priča. Stotinama se godina najkvalitetnija vuna proizvodila u Špa-njolskoj od ovaca vrste merino. Kad je čuvena španjolska mornarica potopljena prije četiri stotine godina, više je brodova potonulo u blizini sjeverne obale Škotske. Međutim, nekoliko ovaca s tih brodova more je žive izbacilo na kopno. Te su se ovce kasnije križale s domaćom pasminom planinskih ovaca iz tih područja Škotske, pa je tako nastala poznata pasmina ovaca ševiot, koja danas u Velikoj Britaniji daje jednu od najkvalitetnijih vrsta vune.

Vuna se može dobiti i od drugih životinja, a ne samo od ovaca, na primjer od krzna koze vrsta angora i kašmir, a isto tako i od dlakava pokrivača deve, alapke, lame ili peruanske ovce. Jedna ovca može dati oko četiri kilograma runa — kako se naziva njen dlakavi pokrivač kada se ovca ostriže. Međutim, gotovo polovica te težine otpada na prljavštinu i mast. Sve to valja ukloniti posebnim postupkom pranja prije nego što se vuna može upotrijebiti.
Pošto se vuna raspodijeli po kvaliteti, očisti i osuši, odlazi u dalju obradu, koja obuhvaća bojenje, grebanje i češljanje. Zatim se vuna prede u pređu i naposljetku je spremna za preradu u tkaninu.